Op 20 oktober kwam de Commissie Menselijke Maat met haar eindrapport over de manier waarop inwoners van de gemeente Enschede worden geholpen via de WMO en de Participatiewet. GroenLinks vindt het belangrijk dat de gemeente maximaal gevolg geeft aan de uitkomsten en aanbevelingen.
Het rapport geeft een kritische beschrijving van de wijze waarop de gemeente functioneerde, waarbij op onderdelen de gemeente de burger vooral als een (financieel) probleem zag. Er waren best mogelijkheden om inwoners veel beter te behandelen en te helpen, maar de gemeente wilde die niet zien: onterecht werd beweerd dat het juridisch gezien niet anders kon. Intussen zijn verbeteringen zichtbaar en lijkt de gemeente met een ander ‘mensbeeld’ te werken. Maar gebleken is dat de gemeente aan een ernstige vorm van tunnelvisie leed, waarbij zelfs klachten en gerechtelijke uitspraken, weinig invloed hadden op beleid en uitvoering, die evident niet voldeden aan de menselijke maat.
In de afgelopen jaren heeft GroenLinks veelvuldig, vaak samen met andere fracties in de gemeenteraad, geprobeerd om de uitvoering van de Participatiewet bij te sturen. Zo hebben we gevraagd naar mogelijkheden voor een andere aanpak en voorgesteld oninbare schulden bij de gemeente kwijt te schelden. Ook hebben we bijvoorbeeld geeist dat de indicering voor huishoudelijke hulp zou verlopen zoals de rechter voorschreef.
Aanleiding voor de gemeenteraad om eerder dit jaar een onderzoekscommissie in te stellen was een verzoek van het Diaconaal Platform Enschede. Het platform wenste onderzoek naar de uitvoering in het gemeentelijke sociaal domein, om te achterhalen wat de feitelijke betekenis hiervan is voor inwoners. Vrijwilligers van het platform waren ervan overtuigd dat de gemeente inwoners vaak veel te weinig helpt en onmenselijke situaties laat ontstaan. Ook René Beunders van Sociaal Hart Enschede wees, daarbij geholpen door (landelijke) media, al langere tijd op dit patroon. Vaak werden de alarmsignalen door bestuurders, een groot deel van de politiek en door ambtenaren overtrokken, onjuist of onheus genoemd en geïnterpreteerd als tegenwerking.
Het is belangrijk dat de conclusies en aanbevelingen van de Commissie Menselijke Maat langdurig aandacht krijgen. De tunnelvisie waarop wordt gewezen lijkt gedurende een groot aantal jaren ingesleten. Niet alleen burgemeester en wethouders, maar ook een deel van de gemeentelijke organisatie lijkt soms losgezongen van de werkelijkheid waarin inwoners leven. Ook de neiging kritiek, klachten en zelfs rechterlijke uitspraken op de status quo te laten afketsen, zit diep in de gemeentelijke organisatie en valt niet alleen politiek en bestuur aan te rekenen. Zo hebben raadsleden en wethouders meermalen om alternatieven gevraagd voor de harde aanpak bij Werk & Inkomen en is de Klachtencommissaris al jaren geleden en diverse malen gevraagd de problematiek rond ‘veelaanvragers’ te onderzoeken.
Ook als de gemeente moet bezuinigen, kan het gevolg nooit zijn dat de inwoner als een probleem wordt gezien, zoals in de afgelopen jaren soms wel het geval was. GroenLinks wil dat in beleid en uitvoering de menselijke maat voorop staat, dat de gemeente op een rechtstatelijke wijze functioneert en tegenspraak waardeert en waar nodig gevolgen geeft. De komende tijd zal B&W met een uitzonderlijk krachtige reactie moeten komen op de Commissie Menselijke Maat, en moet de gemeenteraad voor een langere tijd proberen afspraken te maken over een optimale opvolging van conclusies en aanbevelingen.