In deze tijd, waarin door de coronamaatregelen veel sociale contacten zijn weggevallen, bestaan er in de samenleving terechte zorgen over de (mentale) gezondheid en ontwikkeling van jongeren. Ook los van de situatie waarin we nu zitten, is er een grote groep jongeren die het niet alleen redt. Jongeren die in een kwetsbare positie zitten door bijvoorbeeld schulden, het niet hebben van een goede plek om te wonen, verslaving, werkloosheid, schooluitval of door een achterstand in hun ontwikkeling.

Gelukkig zijn er in Enschede diverse organisaties die deze jongeren ondersteunen. Om te leren over de problematiek die deze jongeren kwetsbaar maakt, en wat er nodig is om hen de juiste hulp te kunnen bieden, ging de werkgroep Zorg en Welzijn in gesprek met jeugdhulpverleners van deze organisaties.

Van algemene ondersteuning tot specialistische zorg
Sommige organisaties, zoals Alifa en Jarabee, bieden jongeren algemene ondersteuning. Bij Alifa gebeurt dit in de vorm van jongerenwerk. Op plekken in de stad waar veel kwetsbare jongeren wonen zetten jongerenwerkers van Alifa zich in om met deze jongeren in contact te komen en hen op een laagdrempelige manier te begeleiden. Jarabee ondersteunt jongeren die opgroeien in complexe situaties. Het gaat om jongeren die te maken hebben met problematische gezinsverhoudingen, complexe scheidingen of met thema’s als trauma, gehechtheid, veiligheid en seksualiteit.

Daarnaast zijn er de meer specialistische organisaties die zorg verlenen aan kwetsbare jongeren. Tactus Verslavingszorg bijvoorbeeld, biedt hulp aan jongeren die direct of indirect te maken hebben met verslavingsproblematiek. Tactus behandelt jongeren die zelf kampen met een verslaving, maar is er ook voor jongeren die er indirect mee te maken krijgen. Want als je een moeder of vader met een verslaving hebt, kun je als kind niet leunen op een stabiele en veilige gezinssituatie. Speciaal voor deze jongeren, die door wat ze meemaken ook nog eens eerder zelf een verslaving ontwikkelen, organiseert Tactus speciale (vakantie)dagen.

Ook Ambiq levert een vorm van specialistische zorg: de behandeling en begeleiding van jongeren met een licht verstandelijke beperking. Deze jongeren zijn vaak makkelijk beïnvloedbaar en dat maakt hen kwetsbaar.

Hoewel al deze organisaties hun eigen aandachtsgebied en functie hebben, werken ze niet op een eiland. Allesbehalve eigenlijk. Ze werken intensief samen. Bijvoorbeeld wanneer een organisatie vooral algemene ondersteuning biedt en geen behandelaars in dienst heeft, maar wel signaleert dat een jongere die nodig heeft. Zo krijgen jongeren met een middelenverslaving die op de radar komen bij de jongerenwerkers van Alifa een doorverwijzing naar Tactus, zodat ze de daar de specialistische zorg kunnen krijgen die ze nodig hebben.

Uitdagingen waar jeugdhulpverleners voor staan
Het werk van organisaties die zich inzetten om kwetsbare jongeren te helpen is essentieel voor onze samenleving, maar hun opgave is niet bepaald gemakkelijk. Hoewel de uitdagingen waarvoor organisaties staan vaak van organisatie tot organisatie verschillen, komen uit de gesprekken die de werkgroep heeft gevoerd heel duidelijk vijf uitdagingen naar voren die meer organisatie-overstijgend zijn en waar de politiek in het bijzonder aandacht voor moet hebben:

  • Knip in de jeugdzorg bij 18 jaar. De problemen die jongeren kwetsbaar maken vervliegen niet opeens met het uitblazen van de kaarsjes op de dag dat ze 18 jaar oud worden. De zorgwetgeving doet anders vermoeden en hier lopen onze jeugdhulpverleners vaak tegenaan. Zij pleiten voor een versoepeling van deze harde grens voor de jeugdhulpplicht van gemeenten. Voor meer ruimte om deze jongeren te begeleiden bij het volwassen worden.
  • Tekort aan geschikte huisvesting. Er is een tekort aan woningen die geschikt zijn voor jongeren die (nog) niet (volledig) zelfstandig kunnen wonen. Bijvoorbeeld voor jongeren met een licht verstandelijke beperking. Zo pleit Ambiq voor een standaard urgentiestatus voor LVB-jongeren bij woningtoewijzing.
  • Te weinig aandacht voor preventie en samenwerking. De jeugdhulporganisaties geven aan dat het vaak lang duurt voordat jongeren de juiste hulp geboden krijgen en dat de problemen zich hierdoor vaak al (onnodig) hebben opgestapeld. Er is behoefte aan meer inzicht in hoe de samenwerking tussen bijvoorbeeld wijkcoaches, wijkagenten en ambtenaren en schoolverzuim beter kan, om deze jongeren eerder en beter te kunnen helpen.
  • Gebrek aan (financiële) zekerheid op lange termijn. Het jeugdzorgbeleid van de gemeente verandert vaak met een nieuw college mee, terwijl de organisaties die het moeten uitvoeren juist behoefte hebben aan zekerheid op de lange termijn. Alleen zo kunnen zij zorgen voor een stabiele jeugdzorg. Daarnaast staan nieuwe regels het bieden van maatwerk meer en meer in de weg.
  • Hinderpalen voor jongeren met schulden die een opleiding willen volgen. Het behalen van een diploma is voor jongeren een belangrijke stap richting bestaanszekerheid. Maar wat als je 18 jaar bent en al schulden hebt opgebouwd, bijvoorbeeld als gevolg van middelenverslaving of doordat anderen je financieel misbruikt hebben? Dan staan de nog af te lossen schulden en het recht op studiefinanciering elkaar in de weg. Organisaties als Ambiq, Humanitas en Tactus maken regelmatig mee dat het huidige systeem kwetsbare jongeren op deze manier in een patstelling brengt.

Meer weten over hoe u deze avond kunt bijwonen?