Vorige week presenteerden Burgerbelangen Enschede, VVD, PvdA en ChristenUnie hun coalitieakkoord “samen trots op Enschede”. Een akkoord dat veelal het huidige beleid voortzet, hier en daar wat accenten verlegt, een enkele verrassing herbergt en - met name als het gaat om duurzaamheid - uitblinkt in het ontbreken van ambitie en en concrete doelstellingen. Ook ontbreekt een overzicht met financiële keuzes, zodat de ambities uit het akkoord moeilijk op waarde zijn te schatten.
De nieuwe coalitie verschilt op slechts 2 punten van de vorige: BBE heeft aan zetels gewonnen en voormalig coalitiepartner D66 is deze periode veroordeeld tot het voeren van oppositie. VVD, PvdA en CU hebben hun plek in de coalitie behouden en zijn in zetelaantal gelijkgebleven. Het is dus niet verrassend dat het coalitieakkoord op veel thema’s het bestaande beleid voortzet, en hier en daar wat naar rechts is opgeschoven. Veel onderwerpen waar GroenLinks zich de afgelopen jaren hard voor heeft gemaakt zijn overeind gebleven of soms zelfs versterkt: De menselijker maat in het sociale domein, investeren in groen en biodiversiteit, ruimere openstelling van de winternoodopvang voor daklozen, meer aandacht voor mantelzorgers, verdere uitvoering van de fietsvisie, versterken van het Openbaar Vervoer en het indiceren in uren bij de ondersteuning in het huishouden, om een aantal voorbeelden te noemen.
GroenLinks is blij verrast te lezen dat de nieuwe coalitie de kern van het afvalbeleid overeind houdt en tegelijk bewoners tegemoet wil komen door de hoeveelheid afval die bewoners gratis mogen aanbieden te verhogen, waaronder het periodiek gratis ophalen van grof vuil aan huis. Hiermee hoopt de nieuwe coalitie de overlast door afvaldump te verminderen. Wel maakt GroenLinks zich zorgen dat deze maatregelen ertoe leiden dat alle Enschedeërs met een hogere afvalstoffenheffing worden geconfronteerd. We zijn benieuwd hoe de coalitie haar belofte dat de lasten niet zullen stijgen wil gaan waarmaken.
Eén van de meest opvallende voorstellen in het coalitieakkoord is het onderzoek om als gemeente een eigen energiemaatschappij op te richten. Het is goed om duurzame energievoorziening in eigen hand te hebben, want dan kan de volledige winst ten goede komen aan de lokale gemeenschap, in plaats dat het geld wegvloeit naar ondernemers en aandeelhouders ver buiten onze gemeente. Echter, we hebben al een lokale energiemaatschappij van, door en voor Enschedeërs: Enschede Energie. GroenLinks ziet liever dat de coalitie de handen met Enschede Energie ineenslaat om samen te werken aan de energietransitie, dan dat de gemeente onze eigen inwoners gaat beconcurreren.
Minder te spreken is GroenLinks erover dat de nieuwe coalitie de NOEK (Noordelijke Ontsluiting Enschede Kennispark) weer uit de ijskast haalt. Een volledig overbodige rondweg die dwars door prachtige natuurgebieden is gedacht en toenemende automobiliteit faciliteert in plaats van tegengaat. Ook het voorstel om bewoners gratis te laten parkeren in onze parkeergarages voor bezoek korter dan een uur, is vooral een uitnodiging om de auto te pakken, in plaats van het stimuleren om met fiets of het OV naar de binnenstad te komen. Hoewel de coalitie gebruik van fiets en OV wil stimuleren, blijft ze tegelijk alle ruimte bieden aan, en te maken voor, de auto. Een gemiste kans om ècht te werken aan duurzamere mobiliteit èn een gezondere leefomgeving.
Dat de nieuwe coalitie een duidelijk rechtser signatuur heeft dan de vorige, is te zien aan de uitgebreide aandacht voor veiligheid en het zeer magere hoofdstuk over duurzaamheid. Ook GroenLinks vindt een veilige leefomgeving van essentieel belang en wil dat criminaliteit en overlast stevig worden aangepakt. We zijn blij dat er in het akkoord veel aandacht is voor preventie, maar betwijfelen zeer of meer populistische maatregelen als extra cameratoezicht en een ‘hufteraanpak’ echt zullen helpen onze gemeente veiliger te maken. Het is een gemiste kans dat de nieuwe coalitie er niet voor kiest om te willen experimenten met legale wietteelt. Daarmee zou je een groot deel van de drugscriminaliteit de wind uit de zeilen kunnen nemen.
Het hoofdstuk over duurzaamheid is ver onder de maat. Het akkoord toont geen enkele ambitie en geen enkele concrete, meetbare doelstelling. Net als het vorige college, gaat er vanuit het nieuwe akkoord geen leiderschap uit, geen overtuigingskracht, geen enkel gevoel van urgentie. Het akkoord maakt niet inzichtelijk hoe en wat deze coalitie eraan wil bijdragen dat Enschede uiterlijk 2050 energieneutraal wordt, zelfs niet hoe we zorgen dat in 2025 de benodigde vergunningen zijn verleend om te voldoen aan de doelstellingen van de RES (Regionale Energiestrategie). Zonder concrete doelen als stok achter de deur, zijn afspraken als het verder uitvoeren van de energievisie, het inzetten op zon-op-dak en het in gesprek gaan met bewoners, wel heel erg vrijblijvend. En met alleen zon op dak zullen we nooit onze energiedoelen kunnen bereiken. Nadat we met het vorige college al 4 kostbare jaren hebben verloren, geeft het akkoord weinig hoop dat het het nieuwe college anders zal vergaan. Hoe willen de leden van BBE, VVD, PvdA en CU dit aan hun nakomelingen uitleggen?
Tot slot ontbreekt het in het coalitieakkoord aan een financieel overzicht. BBE, VVD, PvdA en CU maken niet inzichtelijk hoeveel geld ze aan de speerpunten en andere thema’s uit het coalitieakkoord willen uitgeven en ten koste van welke andere beleidsvelden die extra uitgaven zouden moeten gaan. Hoewel Enschede na jaren van bezuinigen en sober begroten enige reserve heeft opgebouwd, blijft onze financiële situatie zorgelijk. Ook de komende jaren zullen we moeilijke keuzes moeten maken. Zonder budgettaire afspraken en zonder financiële doorrekening is het coalitieakkoord weinig meer dan een wensenlijstje, waarvan we bij de begroting maar moeten zien voor welke wensen en beloftes er geld kan worden gevonden, en welke ergens onderin de lade verdwijnen.
Het coalitieakkoord geeft GroenLinks alle reden en ruimte om ook de komende jaren stevig en constructief oppositie te blijven voeren. Vooral op energie, duurzaamheid en mobiliteit zal GroenLinks met eigen voorstellen moeten proberen de nieuwe coalitie de goede kant op te bewegen, maar ook op sociale thema’s als armoedebeleid, wonen en zorg is er in onze gemeente nog veel werk te verzetten om te zorgen dat elke Enschedeër een goede, eerlijke kans krijgen mee te doen in onze maatschappij.