Een gemiddeld huishouden dat geen doorlopend energiecontract meer heeft is momenteel ca €5500 euro per jaar duurder uit voor energie en boodschappen. Een bedrag dat niet alleen voor minima, maar ook veel middeninkomens onbetaalbaar is. En het einde van de prijsstijgingen lijkt nog niet in zicht. Volgens het Nibid [1] dreigt het leven voor miljoenen mensen in ons land onbetaalbaar te worden. De FNV [2] spreekt van een "koopkrachtclash in slowmotion" en pleit voor hogere lonen en uitkeringen. Het CPB [3] berekende in juni al dat in het slechtste geval 1,2 miljoen huishoudens in geldnood kunnen komen als de energieprijzen hoog blijven. Omgerekend naar onze gemeente, waar armoede al problematischer is dan in veel andere gemeenten, kan het om vele duizenden zo niet enkele tienduizenden personen gaan. Vanuit Den Haag is er nog geen zicht op extra concrete hulpmaatregelen op korte termijn, terwijl steeds meer bewoners in de knel komen, en soms letterlijk ziek worden [4] van de geldstress.
Ook al is inkomenspolitiek vooral aan het Rijk voorbehouden en hebben we absoluut niet de middelen om bewoners financieel te compenseren voor de stijgende lasten, dit betekent niet dat de gemeente niets kan betekenen. Net zoals de gemeente ook tijdens de Corona-maatregelen haar verantwoordelijkheid nam om getroffen bedrijven waar mogelijk te ondersteunen, vindt GroenLinks dat de gemeente een verantwoordelijkheid heeft om ook bewoners te ondersteunen die in de knel komen door de stijgende lasten.
GroenLinks heeft hierover de volgende vragen aan het college:
- Deelt het college met GroenLinks de zorgen dat we mogelijk op de drempel staan van een sociale ramp, doordat het leven voor een forse groep Enschedeërs onbetaalbaar is of kan worden?
- Kan het college een inschatting geven hoeveel bewoners / huishoudens in onze gemeente zodanig door de prijsstijgingen worden getroffen dat ze niet meer in staat zijn de vaste lasten en boodschappen te betalen en in welke ordegrootte de bedragen liggen die deze huishoudens tekort komen? Kan het college ook een inschatting geven hoe dat aantal zich de komende maanden zal ontwikkelen indien de prijzen op het huidige niveau blijven of zelfs nog verder stijgen?
- Is het college het met GroenLinks eens dat we alles moeten doen dat in onze mogelijkheden ligt om te voorkomen dat bewoners van onze gemeente door de prijsstijgingen in (acute) financiële problemen komen? Zo ja, heeft het college al maatregelen voor ondersteuning in gedachten, en welke van die maatregelen kunnen al op zeer korte termijn worden ingevoerd? Zo nee, waarom niet?
- Is het college bereid om met woningcorporaties, verhuurders, hypotheekverstrekkers en energieleveranciers in gesprek te gaan om afspraken te maken dat geen enkele bewoner uit huis zal worden gezet of zal worden afgesloten van gas, warmte en/of elektriciteit, als die bewoner door de prijsstijgingen niet meer in staat is alle rekeningen te voldoen? Zo nee, waarom niet?
- Zijn de instellingen die bewoners in armoede en/of met schulden in onze gemeente ondersteunen, zoals de stadsbank, voedselbank, kledingbank, Stichting Leergeld etc, voldoende toegerust om een (grote) toename van klanten aan te kunnen? Graag een toelichting. Indien er instellingen zijn die onvoldoende zijn toegerust, wat kan het College dan doen om deze instellingen te ondersteunen zodat ze wel een toenemende vraag aankunnen?
Naast de klimaatcrisis waarin we ons bevinden, onderstreept ook de forse stijging van de energieprijzen de noodzaak om met grote spoed aan de slag te gaan met de energietransitie: Huizen isoleren en verduurzamen, lokaal duurzame energie opwekken en ons onafhankelijk maken van fossiele energiebronnen.
In het coalitieakkoord schrijven de coalitiepartijen o.a. dat er een energiefonds voor particulieren wordt ingericht en er onderzoek komt naar de mogelijkheid om als gemeente zelf een energiemaatschappij op te richten.
- Op welke termijn acht het college het mogelijk het gemeentelijk energiefonds ingericht te hebben, en is het college daarbij bereid specifiek te focussen op particulieren die geen of moeilijk aanspraak kunnen maken op al bestaande regelingen?
- Welke mogelijkheden ziet het college om lokaal opgewekte duurzame energie (via bijvoorbeeld EnschedeEnergie / EnNatuurlijk of op termijn een gemeentelijk energiebedrijf) tegen een lager tarief, liefst zoveel mogelijk losgekoppeld van de gasprijzen, aan bewoners aan te bieden?
Eén van de maatregelen die nogal eens ter sprake komt om de laagste inkomens te helpen is het verhogen van het minimumloon en uitkeringen. Een maatregel die vorig jaar ook in de landelijke verkiezingsprogramma's van diverse partijen was opgenomen, toen de huidige extreme prijsstijgingen nog konden worden voorzien. Het is nog niet duidelijk of, wanneer en in welke mate een landelijke verhoging van het minimumloon wordt ingevoerd, maar dat hoeft werkgevers er niet van te weerhouden zelf al de laagste lonen te verhogen, tot bijvoorbeeld een vaak genoemd bedarg van €14 per uur.
- Is het college bereid om een mimimum loon van €14 per uur te gaan hanteren voor alle gemeentelijke medewerkers die nu minder verdienen? Zo nee, waarom niet? En is het college bereid ook verbonden partijen en leveranciers/dienstverleners aan de gemeente (denk aan catering, schoonmaak etc.) te verzoeken hetzelfde te doen? Zo nee, waarom niet? Welke kosten zouden er voor de gemeente gemoeid zijn met een dergelijke loonsverhoging voor de laagst betaalde medewerkers
Tot slot:
- Is het college bereid in de komende begroting prioriteit te leggen bij het ondersteunen van onze inwoners die door de stijgende kosten in financiële problemen komen? Zo nee, waarom niet?
- Is het College bereid om direct na het reces met de raad in gesprek te gaan over de gevolgen van de extreme prijsstijgingen voor onze bewoners?
[4] https://www.tubantia.nl/gezond/huisarts-bezorgd-inflatie-dringt-door-tot-in-de-spreekkamer~a21a9e67/